ВПЛИВ ТЕРМООБРОБКИ МОЛОКА НА РІВНОВАГИ ЗА УЧАСТЮ ІОННОГО КАЛЬЦІЮ ТА ФОСФАТ-ІОНІВ
DOI:
https://doi.org/10.32782/naturaljournal.12.2025.11Ключові слова:
молоко, мінеральний склад, термічна обробка, хемометрикаАнотація
Термічна обробка молока є обов’язковою процедурою його очищення від шкідливих мікроорганізмів і продовження терміну його зберігання. Більшість методик оцінювання термічної обробки молока базуються на подальшому визначенні деяких компонентів продукту після нагрівання, наприклад, визначення активності ферментів, білків сироватки, продуктів реакції Майяра. У представленій роботі оцінено можливу кореляцію між основними мінеральними компонентами молока та ступенем його термічної обробки. Для дослідження було вибрано 17 комерційних зразків молока, серед яких: натуральне необроблене, пастеризоване, мікрофільтроване, ультрапастеризоване, стерилізоване, 2 зразка виготовленого відновленого молочного продукту та дві суміші пастеризованого та відновленого молока в різних співвідношеннях. Загальний вміст кальцію в молоці та вміст кальцію після відділення казеїну, так званий іонний, чи сироватковий, кальцій, визначали методом полуменевої атомно-абсорбційної спектроскопії. Вміст фосфат-іонів у досліджуваних зразках молока визначено методом іонної хроматографії з кондуктометричним детектором. Вміст загального фосфору визначено фотометрично з фосфоромолібденовою гетерополікислотою після сухого озолення проби.Вміст сухого знежиреного молочного залишку, білку, жиру та лактози у зразках молока визначали за допомогою ультразвукового аналізатора “Ecomilk”. Обробку всього масиву даних було проведено хемометрично, методом головних компонент. Установлено, що в окрему групу виділяються зразки відновленого молока та сумішей відновленого молока з пастеризованим. За графіком навантажень першої та другої компоненти відмічається, що основною відмінністю у зразках є відношення іонного фосфату до загального фосфору та вміст загального білка.
Посилання
Іщенко В.М., Квітковська Н.П., Кочубей-Литвиненко О.В., Іщенко М.В. Використання флуоресцентної спектроскопії та ультразвукового аналізу для ідентифікації молочної продукції. Методи і об’єкти хімічного аналізу. 2018. № 13 (3). С. 131–135. https://doi.org/10.17721/moca.2018.131-135.
Anema S.G. Heat-induced changes in caseins and casein micelles, including interactions with denatured whey proteins. International Dairy Journal. 2021. Vol. 122. P. 105136. https://doi.org/10.1016/j.idairyj.2021.105136.
Barone G., Yazdi S., Lillevang S., Ahrnе L. Calcium: A comprehensive review on quantification, interaction with milk proteins and implications for processing of dairy products. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety. 2021. Vol. 20. № 5. P. 5616–5640. https://doi.org/10.1111/1541-4337.12844.
Deeth H.C., Lewis M.J. High Temperature Processing of Milk and Milkroducts. 2017. UK, Chichester : John Wiley & Sons. 556 р. https://doi.org/10.1002/9781118460467.
den Oever S.P., Mayer H.K. Analytical assessment of the intensity of heat treatment of milk and dairy products. International Dairy Journal. 2021. Vol. 121. P. 105097. https://doi.org/10.1016/j.idairyj.2021.105097.
Feinberg M., Dupont D., Efstathiou T., Louâpre V., Guyonnet J.-P. Evaluation of tracers for the authentication of thermal treatments of milks. Food Chemistry. 2006. Vol. 98. P. 188–194. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2005.07.052.
Gancheron F. The mineral of milk. Reproduction Nutrition Development. 2005. Vol. 45. № 4. P. 473–483. https://doi.org/10.1051/rnd:2005030.
Gaucheron F., Graet Y., Piot M., Boyaval E. Determination of anions of milk by ion chromatography. Le Lait. 1996. Vol. 76. № 5. Р. 433–443. https://doi.org/10.1051/lait:1996533.
Gliszczyńska-Świgło A., Rybicka I. Fast and sensitive method for phosphorus determination in dairy products. Journal of Consumer Protection and Food Safety. 2021. Vol. 16. № 3. Р. 213–218. https://doi.org/10.1007/s00003-021-01329-x.
Huppertz T., Gazi I., Luyten H., Nieuwenhuijse H., Alting A., Schokker E. Hydration of casein micelles and caseinates: Implications for casein micelle structure. International Dairy Journal. 2017. Vol. 74. Р. 1–11. http://dx.doi.org/10.1016/j.idairyj.2017.03.006.
Jensen R.J. Handbook of Milk Composition. A volume in Food Science and Technology. Book. University of Connecticut, Storrs, Connecticut, 1995. Р. 577–592. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-384430-9.X5000-8.
Leo, M.L., Nollet Toldra F. Handbook of dairy foods analysis. 2nd Edition. CRC Press, 2021. Р. 543–581. https://doi.org/10.1201/9780429342967.
McSweeney P., Fox Р.F. Advanced Dairy Chemistry. Volume 3 : Lactose, Water, Salts and Minor Constituents. Book. Springer New York, 2009. Р. 351–389. https://doi.org/10.1007/978-0-387-84865-5.
Nieuwenhuijse H., Huppertz T. Heat-induced changes in milk salts : A review. International Dairy Journal. 2022. Vol. 126. P. 105220. https://doi.org/10.1016/j.idairyj.2021.105220.
On-Nom N., Grandison A.S., Lewis M.J. Measurement of ionic calcium, pH, and soluble divalent cations in milk at high temperature. Journal of Dairy Science. 2010. Vol. 93. № 2. P. 515–523. https://doi.org/10.3168/jds.2009-2634.
Rodionova O.Ye, Pomerantsev A.L. Chemometric tools for food fraud detection: The role of target class in non-targeted analysis. Food Chemistry. 2020. Vol. 317. P. 126448. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2020.126448.
Rahimi-Yazdi S., Ferrer M., Corredig M. Nonsuppressed ion chromatographic determination of total calcium in milk. Journal of Dairy Science. 2010. Vol. 93. № 5. Р. 1788–1793. https://doi.org/10.3168/jds.2009-2446.
Ritota M., Di Costanzo M., Mattera M., Manzi P. New Trends for the Evaluation of Heat Treatments of Milk. Journal of Analytical Methods in Chemistry. 2017. Vol. 2017. P. 1864832. https://doi.org/10.1155/2017/1864832.
Sikiric M., Brajenoviс N., Pavloviс I., Havranek J. Determination of metals in cow’s milk by flame atomic absorption spectrophotometry. Czech Journal of Animal Science. 2003. Vol. 48. № 11. Р. 481–486.